SANAT NEDİR? What is Art?

SaNAT

Milyonlarca insan kitab okuyor, müzik dinliyor, resim satın alıyor..tiyatroya, sinemaya gidiyor..pekii neden? oyalanmak içinmi, yoksa günün yorqunluğunu üzerinden atıb biraz dinlene bilmek içinmi? eylenmek için de ola bilirmi? İnsanın bir başkasının hayatına, sorunlarına gömülmesi, kendini bir resim, ya da müzik parçası, ya da bir roman, oyun, film kişisi ile bir görmesi neden oyalayıcı, dinlendirici, hatta eylendirici olsun? İnsan neden karanlık bir salonun aydınlatılmış sahnesinde yalnızca oyun olduğunu bildiyi bir şeye soluğu kesilircesine kapılıb gider? Böyle gerçeklikdışı olaylara neden gerçeklikmiş gibi tepki veririz? ne tuhaf, ne anlaşılmaz bir eylencedir bu...

Yetersiz bir yaşayışdan daha zengin bir yaşayışa, tehlikelerden uzak yaşantılara kaçmak istiyoruzdur belki..Ancak..insan neden yaşadıklarıyla yetinmez de, yetersiz olduğunu düşünür ki? Belli ki, kendimizi aşmak istiyoruz..Tüm ve Tam olmak istiyoruz..Sanat böyle hiss eden insan için ne ifade eder? Kişiliğinin geçici, rastgele sınırlarına, yaşamının içekapanıklığına, kendini tüketmek zorunluluğuna baş kaldırıyor insan..Bireysel yaşamının kopmuşluğundan kurtulmayı arıyor. İstiyor ki, benliyinden ötede, kendi dışında ama yine de kendi için vazgeçilmez birşeyin parçası olsun...

SaNaT en genel anlamıyla yaratıcılığın ve hayal gücünün bir ifadesi olarak anlaşılır. Akademik çevrelerce tanımı tam olarak bilinmemektedir. İnsanın insan olduğunu tam olarak anlamadığı zamanlarda bile sanat var olduğu için ona insan tarafından bir tarif verilme çabası anlamsız geliyor bana.. Sanat kelimesi ise arapça "Sun" sözünden türemiştir ve bir işi güzel yapmak anlamına gelir. Lakin Arap ve Osmanlı yazarları bu sözcüğü tanrısal yaratma ile ilişkilendirmiştir.

Sanatı kocaman bir ağaç olarak düşünürsek onun dallarını, yani "Sanat dalları"nı orta çağ bilginleri 10 başlık altında toplamışlar:

1. Sarf - dil bilgisi

2. Nahiv - söz dizimi

3. İlmi Beyan - anlatma, ifade bilimi

4. Belagat - güzel konuşma bilimi

5. Musiki

(bundan sonrası ilginç)

6. Felsefe

7. İstatistik

8. Matematik

9. Geometri

10. Astronomi

Bunlardan çoğu, zamanla bilimler arasına girmiş, güzel sanatlar olmaktan çıkmışlar. Yeni sınıflandırma 7 başlık altında olmuş:

1. Edebiyyat

2. Resim

3. Heykel

4. Mimarlık

5. Müzik

6. Tiyatro

7. Dans

Yalnız bunlar da tüm sanat dallarını kapsıyor gibi görünmüyor. Mesela, ilk akla gelen sinema, fotoğraf, karikatür, hatta seramik bunların içinde yok. Demek ki daha çağdaş bir sınıflandırma gerekiyor..

Başka sınıflandırmalara bakarsak:

Yüzey sanatları: Tüm 2 boyutlu sanat çalışmaları, yani bir eni ve bir boyu olan kağıt ve ya tuval üzerine, bir duvar, ya da kumaş üzerine uygulanan sanatlardır. Resim ve türleri, yağlıboya, suluboya, baskı sanatları, afiş, qrafiti çizimler, duvar resmi, minyatür, karikatür, fotoğraf, süsleme ve s.

Hacim sanatları: 3 boyutlu sanat çalışmalarıdır. Heykel, seramik, anıtlar gibi sanat ürünleri buraya aittir

Mekan sanatları: İç, ya da dış mekanı içine alan, ya da düzenleyen sanatlardır. En başta mimari olmak üzere, bahçe mimarisi, peyzaj mimarisi, çevre düzenlemesi gibi mekana ilişkin tüm tasarım çalışmalaradır

Dil sanatları: Edebiyyat ve yazı türlerini kapsayan sanatlardır. Roman, hikaye, şiir, deneme, tiyatro metni, film senaryosu ve s.

Ses sanatları: Müzik ve bütün türlerini kapsayan sanatlar

Hareket sanatları: İnsanın bedenile anlatım gücü kazandırdığı sanatlardır. Bale, dans türleri, halk dansları, pandomim ve bunun gibi

Dramatik sanatlar: İnsanın eyleme dönüşmüş ifadelerle kendini ve ya bir olayı, bir olguyu anlattığı sanatlardır. Tiyatro, opera, müzikal, sinema, gölge oyunu gibi türleri örnek olarak görürüz

İnsanın bir zamanlar yaşamış olduğu duyguyu kendinde canlandırdıktan sonra, aynı duyguyu başkalarının da hiss ede bilmesi için hareket, ses, çizgi, renk ve ya kelimelerle belirlenen biçimde ifade etme ihtiyacından SANAT ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda bir blog yazısı bile bir sanatdır diye biliriz ;)

Ruhunuzu dinlendirmek için izlemenizi tavsiye ederim:

posted under ART |

Les Filles